ฟักแฟง: ยาสามัญประจำบ้านจากธรรมชาติ

ฟักแฟง (Momordica charantia) เป็นผักตระกูลแตงที่อุดมไปด้วยคุณค่าทางโภชนาการและสรรพคุณทางยาต่างๆ มานานหลายศตวรรษ โดยในปัจจุบันมีการนำฟักแฟงไปใช้ทั้งในการประกอบอาหารและการรักษาโรคอย่างแพร่หลาย โดยข้อมูลจาก องค์การอาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ (FAO) ระบุว่าทั่วโลกมีการปลูกฟักแฟงมากถึง 1.2 ล้านตันต่อปี โดยประเทศไทยเป็นหนึ่งในผู้ส่งออกฟักแฟงรายใหญ่ที่สุดในโลก

คุณค่าทางโภชนาการของฟักแฟง

ฟักแฟงเป็นแหล่งของสารอาหารที่มีประโยชน์มากมาย ได้แก่

• วิตามิน A: ช่วยบำรุงสายตา ผิวหนัง และระบบภูมิคุ้มกัน
• วิตามิน C: มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ช่วยลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและมะเร็ง
• โพแทสเซียม: ช่วยควบคุมความดันโลหิตและการทำงานของกล้ามเนื้อ
• آهن: ช่วยป้องกันภาวะโลหิตจาง
• เส้นใยอาหาร: ช่วยให้ระบบย่อยอาหารทำงานได้ดีขึ้น และลดความเสี่ยงของโรคหัวใจและโรคมะเร็งลำไส้ใหญ่

สรรพคุณทางยาของฟักแฟง

ฟักแฟงมีสรรพคุณทางยาที่หลากหลาย ได้แก่

• ลดน้ำตาลในเลือด: ฟักแฟงมีสารที่มีฤทธิ์คล้ายอินซูลิน ซึ่งช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือดได้ จึงเหมาะสำหรับผู้ที่เป็นโรคเบาหวาน
• ยาลดไข้: น้ำคั้นจากใบฟักแฟงมีฤทธิ์ลดไข้และบรรเทาอาการปวดเมื่อย
• ยาระบาย: เมล็ดฟักแฟงมีฤทธิ์เป็นยาระบาย ช่วยแก้ปัญหาท้องผูก
• ยาฆ่าเชื้อ: น้ำคั้นจากผลฟักแฟงมีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรียและเชื้อราได้
• ยาลดการอักเสบ: ฟักแฟงมีสารต้านการอักเสบ จึงช่วยลดอาการอักเสบในร่างกาย

วิธีการรับประทานฟักแฟง

สามารถรับประทานฟักแฟงได้ทั้งแบบสดหรือปรุงสุก โดยวิธีการที่นิยมได้แก่

• นำไปต้ม ผัด ทอด หรือแกง
• ตำเป็นส้มตำหรือทำยำ
• คั้นน้ำมาดื่ม
• บดเป็นผงแล้วนำไปผสมกับเครื่องดื่มหรืออาหารต่างๆ

ข้อควรระวังในการรับประทานฟักแฟง

แม้ว่าฟักแฟงจะมีประโยชน์มากมาย แต่ก็ควรบริโภคในปริมาณที่เหมาะสม เนื่องจากมีข้อควรระวังบางประการ ได้แก่

• ผู้ที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตรไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้เกิดการแท้งหรือท้องนอกมดลูกได้
• ผู้ที่เป็นโรคไตไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้ไตทำงานหนักขึ้น
• ผู้ที่รับประทานยาต้านการแข็งตัวของเลือดไม่ควรรับประทานฟักแฟง เพราะอาจทำให้เลือดหยุดยากขึ้น

ตารางสารอาหารในฟักแฟง

ตาราง 5 อันดับประเทศผู้ปลูกฟักแฟงมากที่สุด

ตารางสรรพคุณทางยาของฟักแฟง

กลยุทธ์การปลูกฟักแฟงอย่างมีประสิทธิภาพ

• เลือกสายพันธุ์ที่เหมาะสม: เลือกสายพันธุ์ฟักแฟงที่เหมาะกับสภาพพื้นที่และสภาพอากาศ
• เตรียมดินให้ดี: ดินที่เหมาะสำหรับการปลูกฟักแฟงควรเป็นดินร่วนซุย มีความสามารถในการระบายน้ำได้ดี
• ปลูกในระยะห่างที่เหมาะสม: ระยะห่างระหว่างต้นฟักแฟงควรอยู่ที่ประมาณ 1-1.5 เมตร เพื่อให้ต้นฟักแฟงมีพื้นที่ในการเจริญเติบโตอย่างเต็มที่
• ให้ปุ๋ยและน้ำอย่างเพียงพอ: ให้ปุ๋ยสูตร 15-15-15 ทุก 15 วัน และให้น้ำสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงที่ต้นฟักแฟงกำลังติดผล
• ป้องกันโรคและแมลงศัตรูพืช: หมั่นตรวจสอบต้นฟักแฟงและกำจัดโรคและแมลงศัตรูพืชอย่างทันท่วงที

เรื่องเล่าแสนขำเกี่ยวกับฟักแฟง

• แม่ค้าฟักแฟงปากหวาน: แม่ค้าฟักแฟงปากหวานพูดจาอ่อนหวานชวนซื้อฟักแฟงของตนว่า "ฟักแฟงของเจ้หวานกรอบ ไม่มีรสขมเลยจ้ะ" ลูกค้าหลงกลซื้อฟักแฟงไปกิน แต่สุดท้ายกลับต้องคายทิ้งเพราะความขม
• หนุ่มหลงรักสาวกินฟักแฟง: หนุ่มคนหนึ่งตกหลุมรักสาวที่ชอบกินฟักแฟงมาก แต่หนุ่มคนนี้กลับเกลียดฟักแฟงสิ้นดี วันหนึ่งสาวคนนั้นจึงแกล้งหนุ่มโดยทำแกงฟักแฟงมาให้กิน หนุ่มจำต้องฝืนกินเพื่อเอาใจสาว แต่แล้วก็ทนความขมไม่ไหวจนต้องอาเจียนออกมาหมด
• คนขโมยฟักแฟง: ชายคนหนึ่งขโมยฟักแฟงในสวนของเพื่อนบ้าน กลางดึกเพื่อนบ้านได้ยินเสียงชายคนนั้นส่งเสียงร้องโอดโอยอยู่ในสวน จึงรีบออกมาดูและพบว่าชายคนนั้นนอนกลิ้งเกลือกอยู่กับพื้นด้วยทรมาน เพื่อนบ้านจึงถามว่าเป็นอะไร ชายคนนั้นจึงเล่าว่า ตนกินฟักแฟงที่ขโมยมาแล้วรู้สึกปวดท้องอย่างรุนแรง

ขั้นตอนการทำน้ำคั้นฟักแฟง

1. เตรียมฟักแฟง: นำฟักแฟงออกมาล้างน้ำให้สะอาด จากนั้นผ่าครึ่งแล้วคว้านเอาไส้ออก
2. หั่นฟักแฟง: หั่นฟักแฟงเป็นชิ้นเล็กๆ
3. นำฟักแฟงไปปั่น: นำฟักแฟงที่หั่นแล้วไปปั่นในเครื่องปั่นจนละเอียด
4. กรองน้ำคั้น: กรองน้ำคั้นฟักแฟงด้วยผ้าขาวบางหรือกระชอน เพื่อแยกเอาเฉพาะน้ำคั้น
5. พร้อมรับประทาน: น้ำคั้นฟักแฟงพร้อมรับประทาน